тудой сюдой на каком языке
Мова наша. Кудэю, сюдою, тудой
«А што ж вы, хлопцы, сюдэю дзерацеся?» — спыталася раз суседка, калі мы прадзіраліся кудысьці чыімсьці старым, зарослым быльнягом ды кустоўем панадворкам.
Кудэю, сюдэю, тудэю;
кудою, сюдою, тудою;
кудой, сюдой, тудой.
Гэтыя групы прыслоўяў — гэта тры рэгіянальныя варыянты аднаго і таго ж слова, якое абазначае напрамак, дарогу, спосаб руху.
Ад «куды», «туды», «сюды» адрозніваецца тым, што апошняе абазначае мэту, а першае — спосаб, дарогу, якою мэта гэтая дасягаецца:
Надта ж яны жывучыя, гэтыя словы — бо нават пасля поўнага знікнення беларускай мовы ў людзей яны яшчэ некалькі пакаленняў могуць жыць у мове іх расейскамоўных нашчадкаў. Чаму ж яно так адбываецца? Відаць таму, што словы гэтыя перадаюць сэнс, якога няма як перадаць расейскаю моваю.
На жаль, у нашай свядомасці глыбока засела ўяўленне аб прастамоўі, а адпаведна аб нейкай «няспраўнасці» гэтых слоў. Нам часта выбіваюць іх з галавы, імі прынята грэбаваць у пэўным асяроддзі.
Дарма. Куды ж без гэтых ёмкіх, спраўных, паслядоўных прыслоўяў падзенешся?! Яны добрыя яшчэ і таму, што лагічна пасуюць да старадаўняга «творнага склону кірунку» — instrumentalis directionis. «Ой, пайду я лугам, лугам, дзе мой мілы арэ плугам». Спытайма ў гераіні гэтай песні, кудэю тая пойдзе, і яна адкажа нам, што тудэю, лугам; сюдэю — панадворкам і г. д.
Прыслоўі гэтыя ва ўсіх паказаных тут варыянтах можна сустрэць у тэкстах беларускіх аўтараў, але ў слоўніках яны зафіксаваныя, чамусьці, вельмі непаслядоўна і няпоўна.
Паводле «Тлумачальнага слоўніка беларускае мовы» карціна выглядае так:
«Алёшка спыніўся і доўга варажыў, кудою падацца». (Іван Пташнікаў, «Алёшка»)
«Кудою думаць». (Алесь Разанаў, «Гліна. Камень. Жалеза».)
«Увесь горад ведае вашу часць: дзе вы стаіце і кудой вы едзеце». (Іван Шамякін, «Сэрца на далоні»)
«Дык хацеў у панны Паўлінкі запытацца праз акно, кудой выехаць». (Янка Купала, «Паўлінка»)
«І вось тая самая дзірка, кудэю свіння лезла». (Міхась Чарот, «Дзіўная заява»)
«Там ты зойдзеш у штаб дывізіі, знойдзеш Скібу і раскажаш, кудэю ты ішоў і якая дарога». (Кандрат Крапіва, «Канец дружбы»)
Які ж з трох варыянтаў нам выбраць? Дык пэўна той, які бытуе ў сям’і. Калі ж ужо не бытуе, дык мы маем права, што зробіш, выбраць або той, што падабаецца, або варыянт з нашых мясцін, або варыянт, што часцейшы — «кудою», «сюдою», «тудою».
З гэтымі словамі наша мова зручнейшая, больш лагічная ды самабытная.
Хочаш падзяліцца важнай інфармацыяй ананімна і канфідэнцыйна? Пішы ў наш Тэлеграм
туды-сюды
Смотреть что такое «туды-сюды» в других словарях:
туды-сюды — нареч, кол во синонимов: 1 • туда сюда (28) Словарь синонимов ASIS. В.Н. Тришин. 2013 … Словарь синонимов
Туды-сюды вернёт и вывернет — оглобли выдернет — Перм. О бойком человеке. СГПО 641; МФС, 102 … Большой словарь русских поговорок
ни туды, и ни сюды — прил., кол во синонимов: 14 • завязнувший (28) • засевший (51) • застрявший (55) … Словарь синонимов
ни туды, ни сюды — прил., кол во синонимов: 10 • завязнувший (28) • засевший (51) • застрявший (55) • … Словарь синонимов
Словами и туды и сюды, а делами никуды. — Словами и туды и сюды, а делами никуды. См. СУЩНОСТЬ НАРУЖНОСТЬ … В.И. Даль. Пословицы русского народа
ни туды и ни сюды — … Словарь синонимов
ни туды ни сюды — … Словарь синонимов
напла́кать — плачу, плачешь; прич. страд. прош. наплаканный, кан, а, о; сов., перех. 1. (обычно в кратк. ф. прич. страд. прош.). разг. Слезами, плачем вызвать красноту, припухлость (глаз). У Елены глаза наплаканы… Соседки судачат, жалеют. Короленко, Не… … Малый академический словарь
Kürten — The Kürtens Жанр инди рок Годы 1991 2003 … Википедия
Список персонажей книг Кира Булычёва об Алисе — В этой статье не хватает ссылок на источники информации. Информация должна быть проверяема, иначе она может быть поставлена под сомнение и удалена. Вы можете … Википедия